Telepharmacy คืออะไร
Telepharmacy (เภสัชกรรมทางไกล) คือ การบริบาลทางเภสัชกรรมและการส่งมอบเภสัชภัณฑ์จากเภสัชกรผ่านเทคโนโลยีการสื่อสารทางไกลไปยังผู้ป่วย ที่อยู่ในสถานที่ที่แตกต่างกัน ผู้ป่วยจะได้รับยาและการดูแลรักษาทางเภสัชกรรม ภายในสถานที่ที่ปลอดภัยและสะดวกต่อการเข้าถึง การบริบาลเภสัชกรรมทางไกล ครอบคลุมไปถึง การให้คำปรึกษาด้านยาแก่ผู้ป่วย (patient counseling), การติดตามการรักษาและผลข้างเคียง (drug therapy monitoring ) และ การจ่ายยาตามใบสั่งแพทย์ (refill the prescribed drugs) โดยใช้วิธีการ videoconferencing หรือ teleconferencing การบริบาลเภสัชกรรมทางไกล สามารถทำได้ทั้งจากเภสัชกรที่ปฏิบัติหน้าที่ในร้านยา, โรงพยาบาลและสถานพยาบาลอื่น ๆ (1)
สมาคมเภสัชกรโรงพยาบาลของสหรัฐอเมริกา หรือ The American Society of Hospital Pharmacists (ASHP) ได้ให้คำจำกัดความของคำว่า Telepharmacy ไว้ว่า :
“A method in which a pharmacist utilizes telecommunications technology to oversee aspects of pharmacy operations or provide patient care services.”
“ วิธีการที่เภสัชกรใช้เทคโนโลยีโทรคมนาคมเพื่อดูแลการดำเนินงานด้านเภสัชกรรมหรือให้บริการดูแลผู้ป่วย”
4 ประเภทของเภสัชกรรมทางไกล
1. Inpatient (remote order-entry review)
Remote order-entry review คือ การตรวจสอบคำสั่งการใช้ยาจากแพทย์บนหอผู้ป่วยใน โดยเภสัชกรที่อยู่ในอีกสถานที่หนึ่ง สามารถรับคำสั่งการใช้ และตรวจสอบคำสั่งการใช้ยา เพื่อยืนยันความถูกต้องและปลอดภัยในการใช้ยากับผู้ป่วยบนหอผู้ป่วยใน (inpatient) โดยประโยชน์ของเภสัชกรรมทางไกลข้อนี้ คือ สามารถเป็นทางเลือกให้กับโรงพยาบาลที่ยังไม่สามารถมีเภสัชกรประจำได้ 24 ชั่วโมง
อ้างถึง: https://www.ndsu.edu/telepharmacy/for_hospitals/
https://pharmacy.wisc.edu/patient-care-simulations-advance-students-education-and-development/
2. Remote dispensing (retail/outpatient/discharge)
Remote dispensing คือการจัดและจ่ายยาทางไกลจากเภสัชกรที่ปฏิบัติหน้าที่ ณ ห้องจ่ายยาผู้ป่วยนอก หรือ ร้านยา ไปยังคนไข้ โดยที่มีเจ้าหน้าที่หรือบุคคลที่สามเป็นผู้ส่งมอบยา ภายใต้การกำกับดูแลมาตรฐานการขนส่ง อนุมัติและตรวจสอบรายการยาจากใบสั่งแพทย์โดยเภสัชกร ก่อนทำการส่งมอบยาทุกครั้ง ประโยชน์ของเภสัชกรรมทางไกลข้อนี้ สามารถช่วยให้ผู้ป่วยเข้าถึงการบริบาลเภสัชกรรมและยาที่จำเป็นมากขึ้น อำนวยความสะดวกในพื้นที่ที่ไม่มีเภสัชกร หรือมีข้อจำกัดทางภูมิศาสตร์ในการเข้าถึงยาได้ โดยที่เห็นได้ชัดคือ Start up หลายบริษัทในต่างประเทศ เช่น Pillpack , Capsule (จาก USA ทั้งสองบริษัท มี Co-founder เป็นเภสัชกร) , Babylon (UK) , และ Online-Pharmacy อีกหลายแห่ง ซึ่งทำให้เกิดการแข่งขัน เพื่อพัฒนางานบริการด้านเภสัชกรรมสำหรับผู้ป่วยมากขึ้น (แต่ขอย้ำว่าเป็นรายการยาที่มาจากใบสั่งแพทย์เท่านั้น)
อ้างถึง https://drugstorenews.com/cardinal2018/combatting-pharmacy-deserts-with-telepharmacy-locations
อ้างถึง https://www.capsulecares.com/
อ้างถึง https://www.bostonmagazine.com/health/2014/12/02/boston-pharmacy-delivery-pillpack/
3. Remote counseling
Remote counseling คือ การให้คำปรึกษาและการติดตามการใช้ยาทางไกล โดยใช้เทคโนโลยีการสื่อสาร เช่น live-video, calls ,text message จากเภสัชกรที่อยู่ในโรงพยาบาลหรือร้านยา ไปยังผู้ป่วยซึ่งอยู่ในอีกสถานที่หนึ่ง เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับคำแนะนำ ข้อควรระวัง และการปฏิบัติตัวในการใช้ยาที่เหมาะสม ประโยชน์ของเภสัชกรรมทางไกลข้อนี้ คือการขยายงานการบริบาลเภสัชกรรมออกไปจากเดิม ที่การดูแลคนไข้จะเริ่มต้นเมื่อคนไข้เข้ามาที่ร้านยาหรือสถานที่ปฏิบัติการ และสิ้นสุดลงเมื่อคนไข้รับยา
แต่การติดตามผลข้างเคียงหลังการใช้ยาหรือการให้คำแนะนำผ่านเทคโนโลยีทางไกลสามารถทำให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลด้านเภสัชกรรมตลอดเวลาที่มีการใช้ยาและสามารถเพิ่มความสะดวกในการเข้าถึงการบริบาลเภสัชกรรมได้
อ้างถึง: https://www.scriptpro.com/Products/Pharmacy-Workflow-Systems/Telepharmacy/
4. IV admixture verification
IV admixture verification คือ การตรวจสอบการผสมยาปราศจากเชื้อ โดยเภสัชกรที่อยู่อีกสถานที่หนึ่ง จะทำการตรวจสอบคำสั่งการใช้ยาจากแพทย์และตรวจสอบขั้นตอนการผสมยาของเจ้าหน้าที่หรือผู้ช่วยเภสัชกร ในห้องผสมยาปราศจากเชื้อ ผ่านรูปแบบ VDO, ภาพ , Barcode โดยประโยชน์ของเภสัชกรรมทางไกลข้อนี้ คือ สามารถขยายงานด้านเภสัชกรรมการผสมยาปราศจากเชื้อ ออกไปยังโรงพยาบาลต่าง ๆ ที่ห่างไกลและขาดแคลนเภสัชกรได้ และยังลดความเสี่ยงของเภสัชกร จากเดิมที่สัมผัสยาอันตราย ตลอดเวลาการทำงาน มาทำหน้าที่ตรวจสอบกระบวนการการผสม
ตัวอย่าง การผสมยาปราศจากเชื้อ เช่น ยาเคมีบำบัด สำหรับผู้ป่วยมะเร็ง , สารอาหารที่ให้ทางหลอดเลือดดำ(TPN) และ ยาปฏิชีวนะแบบพร้อมใช้
https://www.pharmacytechnologyreport.com/Article/PrintArticle?articleID=42387
Conclusion
จะเห็นได้ว่าประโยชน์ของเภสัชกรรมทางไกล คือการที่เภสัชกรสามารถขยายงานการบริบาลทางเภสัชกรรม จากร้านขายยาในชุมชน หรือโรงพยาบาลไปยังผู้ป่วยที่อยู่ในสถานที่ต่าง ๆ ได้ ซึ่งสามารถลดค่าใช้จ่ายและเพิ่มความปลอดภัยของผู้ป่วย ผ่านการให้คำปรึกษาด้วยเทคโนโลยีการสื่อสารที่ทันสมัย
แต่เภสัชกรที่ดีควรตระหนักอยู่เสมอถึงความเสี่ยงในการลดปฏิสัมพันธ์การสื่อสารระหว่างเภสัชกรและผู้ป่วยลง ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงของความผิดพลาดในการให้คำปรึกษาหรือแนะนำได้
ดังนั้น การให้คำปรึกษาโดยตรงแบบดั้งเดิม ยังเป็นการให้บริบาลด้านเภสัชกรรมที่ดีที่สุดของเภสัชกร แต่ในกรณีที่ไม่สามารถทำได้ การให้คำปรึกษา คำแนะนำ ผ่านเทคโนโลยีที่ทันสมัย ก็อาจเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการให้คำปรึกษา แต่เภสัชกรต้องมั่นใจว่า ผู้ป่วยที่ได้รับข้อมูลมีความเข้าใจไม่น้อยไปกว่าการให้คำปรึกษาโดยตรง โดยยึดความถูกต้องและปลอดภัยในการใช้ยาของผู้ป่วยเป็นสำคัญ
เอกสารอ้างอิง:
1. Angaran, DM (15 Jul 1999). “Telemedicine and Telepharmacy: Current Status and Future Implications”. American Journal of Health-System Pharmacy. 56 (14): 1405–1426.
2. https://www.ashp.org/-/media/assets/pharmacy-informaticist/docs/sopit-bp-telepharmacy-statement.ashx
